دستگاه خرمنکوب چیست ؟
دستگاه خرمنکوب یکی از پرکاربردترین تجهیزات کشاورزی محسوب می‌شود که در زمان قدیم نمونه‌های شبیه به آن مورد استفاده قرار می‌گرفت. این دستگاه قابلیت جدا کردن غلات از کاه را دارد و شما می‌توانید به راحتی و در کم‌ترین زمان ممکن به دانه‌های حبوبات و غلات خود دست پیدا کنید. برخلاف شیوه‌های درو که تعدادشان محدود بود، روشهای کوبیدن غلات از ابزارهای جدید برای خرمنکوبی ابداع و ساخته شده است. در بعضی نقاط جهان برای جداسازی دانه از ساقه و کاه، روشهای قدیمی و ابتدایی بکار گرفته می شود. خرمنکوب‌های امروزی به شدت نیاز به نیروهای انسانی را کاهش می‌دهند، چون با برق کار می‌کنند.در ادامه‌ی این نوشته با انواع ، کاربرد و مزایای این دستگاه بیشتر آشنا خواهید شد.
کار خرمنکوب چیست ؟
1-استفاده از این دستگاه برای تبدیل ساقه‌ی غلات خرد شده به کاه است و با عنواه دستگاه کاه کوب شناخته می‌شود
2-جدا کردن برخی از ساقه‌ها از کاه و استفاده از آن به عنوان خوراک دام
3-استفاده در جهت جدا نمودن دانه از سنبله غلات، گندم و جو عدس غبارگیری و بسته بندی در کیسه مانند دستگاه خرمن کوب عدس و نخود
4-خرد شدن بسته‌های پرس شده توسط خرمنکوب
مزایای استفاده از دستگاه خرمنکوب
استفاده از این دستگاه یکسری از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مزیت‌ها را به دنبال دارد که شما نیز می‌توانید قبل از خرید و استفاده از این محصولات، در مورد مزیت این دستگاه‌ها اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید. از مهم‌ترین و بارزترین مزیت‌های استفاده از این دستگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-میزان صدمه وارد شده به دانه‌ها با استفاده از دستگاه خرمنکوب به حدود صفر خواهد رسید.
2-چرخ‌دار بودن آن، باعث شده جابه جایی آن بسیار راحت باشد.
3-کم بودن هزینه نگهداری و تعمیر آن
4-خرمنکوبی کاه همزمان با بسته‌بندی، باعث صرفه جویی در زمان هزینه می‌شود.
5-جدا کردن گرد و غبار و تخم‌های هرز قبل از بسته‌بندی دانه‌ها در کیسه
6-بازدهی بسیار بالای دستگاه
7-قیمت مناسب هر یک از انواع دستگاه‌های خرمنکوب
انوع دستگاه خرمنکوب
خرمنکوب‌هابه دو دسته تقسیم می‌شوند، خرمنکوب‌های ساده و خرمنکوب‌های کامل که در ادامه به بررسی انواع خرمنکوبها می‌پردازیم.
1-خرمنکوب‌های ساده : بیشتر خرمنکوب‌هایی که در ایران به وسیله سازندگان ماشین‌های کشاورزی ساخته می‌شوند از نوع ساده هستند. این دستگاه‌ها غله را کوبیده و دانه را از سنبله جدا می‌کنند و در بعضی جدا سازی دانه از کاه را نیز انجام می‌دهند. در این نوع خرمنکوبها محور کوبنده که به چندین تیغه مجهز است بدور خود دوران می نماید تیغه‌ها در جهت اشعه دایره محور قرار دارند و عمدتاً ثابت هستند. محور در دو انتهای طولی خود در دو بلبرینگ روی بدنه متصل می‌شود.
2- خرمنکوب‌های کامل یا خرمن کوب کیسه زن : این خرمنکوبها علاوه بر جداسازی دانه از کاه، دانه را به قسمت کیسه کنی می‌فرستند. از امتیازات این نوع خرمنکوبها قابلیت تنظیم سرعت کوبنده و همچنین فاصله بین دو کوبنده است. همچنین شدت باد حاصله از بادبزن و جهت دمیدن آن قابل تنظیم بوده لذا می توان آن را برای محصولات مختلف کشاورزی با کیفیت‌های گوناگون بکار برد. این خرمنکوبها در دو نوع چرخ دار به نوعی خرمن کوب تراکتور و یا فاقد چرخ می‌باشند و در ایران نیز متداول می‌باشند.
نحوه‌ی کار با دستگاه خرمنکوب ساده
1-خرمنکوب را باید به صورتی به تراکتور متصل کرد که میل گاردان یا محور انتقال او در امتداد یک خط مستقیم قرار بگیرند و ضامن محور انتقال نیرو هنگام اتصال در جای خود قرار داشته باشد.
2-دستگاه هنگام کار نباید تکان بخورد چون باعث آسیب رسیدن به آن و کارگر در حین کار می‌شود.پس باید به نحوی روی زمین قرار گیرد که هنگام کار اصلا تکان نخورد.
3-جهت وزش باد، باید در نظر گرفته شود.وضعیت قرار گرفتن دستگاه باید به صورتی باشد که قطعات کاه به صورت کارگرانی که با آن کار می‌کنند برخورد نکند تا آنها بتوانند به راحتی به کار خود ادامه دهند.
4-ابتدا مبل گاردان را با دست بچرخانید، تا در صورتی که تیغه‌ها کج یا شل شده باشند مشخص شود.چنانچه خلل یا نقصی مشاهده شد اول باید آن را رفع کنید.
5-تراکتور را روشن کنید، سپس با سرعت کم دستگاه را به راه اندازید. چنانچه وضعیت ثابتی مشاهده کردید، سرعت دورانی را به 540 دور در دقیقه برسانید.
6- چنانچه غله به کمک دروگر درو شده باشد بهتر است نخ دور دسته‌ها باز شود. یکی از مشکلاتی که معمولاً هنگام استفاده از خرمنکوبها پیش می‌آید پیچیدن نخ دسته‌ها به دور استوانه کوبنده است که باعث کندی حرکت کوبنده، گیر نمودن غله و انجام عمل خردکنی کاه و سنبله به طور ناقص می‌گردد.
7-محل ایستادن کارگران باید در نقطه‌ای باشد که خطری آنها را تهدید نکند. چون در ایران نصب سپرهای حفاظتی بر روی قسمت‌های متحرک خرمنکوب معمول نیست.
روش سرویس و نگهداری دستگاه خرمنکوب‌های ساده
هیچگونه دستورالعملی برای نگهداری آن به همراه ندارد.چون این دستگاه‌ها از لحاظ سرویس و نگهداری کم توقع هستند به دلیل سادگی در طراحی و ساخت آنها، لذا کارگاه تولید کننده اهمیتی برای عمر مفید آنها قائل نبوده است. چند گریسخور در دو سر محور کوبنده و بادبزن وجود دارد که برای گریسکاری محورهای چرخشی به منظور روانی حرکت آنان بکار می‌رود بنابراین توصیه کلی متداول برای تمام خرمنکوبها را می‌توان بکار برد :
- از ورود بیش از حد خوراک به داخل کوبنده جلوگیری شود.
- توجه شود که سنگ یا قطعات نخ همراه دسته‌های غله وارد محفظه کوبنده نشود.
- انتخاب دور معین برای محور انتقال نیروی تراکتور
- گریسکاری محور کوبنده و بادبزن
- بازرسی وضعیت تیغه
- بررسی زنگ زدگی تسمه محرک بادبزن
نگهداری در پایان فصل از دستگاه خرمنکوب
به کمک فشار باد داخل دستگاه را تمیز کنید، به طوری که دانه و قطعات کلش روی آن باقی نماند.همچنین گریسخورها را گرسکاری کنید تا گریس‌های کهنه کاملا خارج شوند.تسمه انتقال حرکت را با پارچه تمیز کنید و در جای خشکی قرار دهید. چنانچه با چرخانیدن محور انتقال نیرو صدای برخورد اجسامی بیکدیگر شنیدید دستگاه را بازرسی نموده و پیچ و مهره شل را سفت نمایید. دستگاه را حتی المقدور در مکانی مسقف و جای خشک قرار دهید. چنانچه دارای چرخ لاستیکی است با قرار دادن بلوکه‌های چوبی، سیمانی و یا سنگ زیر محور چرخها میان چرخها و زمین فاصله ایجاد کنید تا بر لاستیک‌ها فشار وارد نیاید.
توضیحاتی در مورد دستگاه خرمنکوب کامل
این نوع دستگاه علاوه بر جداسازی دانه از کاه، دارای قسمت بوجاری بوده که دانه را به قسمت کیسه‌کنی می‌فرستد.این نوع خرمنکوب قابلیت تنظمیم سرعت کوبنده و همچنین فاصله بین دو کوبنده را دارد. می‌توان آن را برای محصولات مختلف کشاورزی بکار برد زیرا قابلیت تنظیم شدت باد حاصله از بادبزن و جهت دمیدن آن را دارد. این دستگاه دارای دو نوع چرخ‌دار و فاقد چرخ می‌باشند. استفاده از نوع فاقد چرخ در ایران معمول است.
دستگاه خرمنکوب کامل فاقد چرخ شامل قسمت‌های زیر می‌باشد:
- قسمت کوبنده که از استوانه کوبنده و صفحه مشبک زیر آن تشکیل شده است.
- بادبزن
- شبکه‌ی سیم‌های لرزان
- نقاله‌ها
- بدنه و دریچه‌های کنترل
روش کار با دستگاه خرمنکوب کامل فاقد چرخ
ابتدا دستگاه خرمنکوب را بر روی یک پایه ثابت نصب می‌کنند و اتصال آن را محکم می‌کنند به گونه‌ای که از لرزش و تکان خوردن جلوگیری شود. سپس موتور راه انداز خرمنکوب یا تیلر میتسوبیشی را در فاصله مناسب از آن قرار می‌دهند. تیلر یا موتور مذکور بایستی در جای خود ثابت گردد تا فاصله به هم نخورد و تسمه‌ای که نیروی موتور را به خرمنکوب منتقل می‌کند شل نشود. هنگام قرار دادن تیلر یا موتور در نزدیکی خرمنکوب باید موقعیت خرمنکوب را نسبت به موتور محرک در نظر داشته باشیم. یعنی باید موتور را در جایی قرار دهیم که دوران تسمه در همان جهت دوران طبیعی کوبنده باشد.
دانه‌های محصولات مختلف کشاورزی در برابر ضربه‌های کوبنده دارای مقاومت‌های متفاوت می‌باشند. بدین سبب هنگام شروع به کار با خرمنکوب به دو تنظیم اساسی زیر توجه داشته باشید :
1-سرعت دورانی کوبنده
2-تنظیم فاصله دو کوبنده
نگهداری و مراقبت از خرمنکوبها در غیر فصل کار
پس از اتمام کار خرمنکوب به کمک فشار باد قطعات کاه و کلش و دانه‌ها را از تمام قسمت‌های مختلف خرمنکوب پاک کنید. تسمه‌ها را باز کنید سپس با یک پارچه تمیز و خشک آنها را تمیز نمایید و در جایی خشک دور از دسترس جوندگان قرار دهید. مفتول‌های روی کوبنده را بازرسی کنید، در صورت شل بودن، کج شدن و یا وجود هر نقص دیگری در آنها را رفع کنید و آنها را تعمیر و تعویض نمایید. گریسخورها را گریسکاری کنید. قسمتهایی از خرمنکوب را که رنگ آنها بمرور از بین رفته مجدداً رنگ بزنید تا از زنگ زدن آنها جلوگیری شود.
